Nemacka

Kako funkcioniše "božja firma"

Jedanaesta božja zapovest za crkvu glasi: "nikada ne reci da ti ide dobro". I zato se ova institucija, koju mnogi s pravom zovu "državom u državi", najcešce u medijima javlja za rec prilikom svojih žalbi zbog visokih poreza ili "prazne" kase. Ipak, jedan naucnik usudio se da izvrši precizno izracunavanje imovine dve najjace crkve. Rezultat: hrišcanska institucija je ubedljivo najbolja i najbogatija firma u SR Nemackoj. A i šire.
Nedavno je jedno, do skoro nepoznato ime, dospelo u žižu nemacke javnosti. Rec je o politologu Karstenu Frerku (Carsten Frerk) koji je pune tri godine izucavao i izracunavao pravu finansijsku moc dve ovdašnje najjace crkve: katolicku i evangelisticku. Svoje rezultate objavio je u knjizi "Finansije i bogatstvo crkvi u Nemackoj" ("Finanzen und Vermoegen der Kirchen in Deutschland", Alibri Verlag, Aschaffenburg, 436 strana, 48 DEM), koja je u ovdašnjim visokim crkvenim krugovima svim zvonima signalizirala na uzbunu. Prva pomisao na javni demant ne bi imala previše efekta ni smisla. Gospodin Frerk se veoma precizno koristio i matematickom naukom, sabirajuci i oduzimajuci brojku po brojku. Marljivo je citao i studirao crkvene budžete i bilanse, propitivao se i informisao kod finansijskih savetnika i kontrolora crkvenih zadužbina, ugovora… Nakon što je sve sabrao, oduzeo i izracunao, Frerk je došao do krajnje brojke: obe velike nemacke crkve raspolažu sa neverovatnim bogatstvom od gotovo bilion maraka.
Rad ovog pedesetšestogodišnjeg naucnika bio je izuzetno težak. Jer, kada je o novcu rec, obe pomenute crkve su cutljivije od švajcarskih banaka. Tu i tamo se cuje nešto kada je rec o crkvenim posedima, vinarama, pivarama, šumama ili nekretninama koji su u crkvenom posedu ili njenim nekretninama po gradovima. Medutim, jedan sveukupan uvid u njihova dobra nema niko. Preciznije, nije imao niko do skoro.
Crkveni visokodostojnici strogo paze da se ovakve informacije u javnost kontrolisano doziraju. Budžetsko planiranje i cifre kod evangelistickih pokrajinskih crkvi po pravilu sadrže informativnu zabranu kada je rec o medijima. Ni cifre u vezi sa radom brojnih zadužbina, ekstra imovini ili brojnim nekretninama ne otkrivaju se javnosti. I pored ovoga cak se i katolicka Biskupska konferencija žali zbog uzdržanih stavova svojih biskupa po ovom pitanju, a koji "krajnje nevoljno" daju uvid u minimum informacija o finansijskom poslovanju majke crkve. Zanimljivo je, takode, da je poslednji put oficijelna statistika zabeležila sveukupnu crkvenu imovinu još 1937. godine. Za ovu godinu vezan je još jedan dogadaj koji je crkvi omogucio sigurne prihode. To je potpisani konkordat izmedu crkvi i Adolfa Hitlera, kojim je omoguceno uvodenje obaveznog "crkvenog poreza" za vernike. To znaci da je ovaj Zakon još uvek na snazi, i to samo u SR Nemackoj i Austriji. Zbog obaveze placanja crkvenog poreza mnogi "vernici" poceli su sa oficijelnim izlaskom, ispisivanjem iz crkve (u slucaju da pripadate drugoj konfesiji u Nemackoj ili ako ste ateista pomenuti porez ne važi). Ne toliko zbog obaveznih odbitaka nekoliko procenata od bruto iznosa mesecne plate koliko zbog principijelnih razloga. Izlazak iz okrilja majke crkve se, kroz crkvenu inicijativu, naveliko kritikovao u medijima (dramaticnim apelima "odbeglim ovcicama") medutim, kada je postalo jasno da ova kampanja, u stvari, dobija kontraproduktivan karakter (tako su se o modernom crkvenom haracu informisali i oni koji baš ne citaju preterano) kampanja je prekinuta dok je "uteha" pronadena kroz milionski dolazak tzv. Aussiedlera (osobe iz istocne Evrope koje su mogle da dokažu svoje nemacko poreklo. Oni su od 1990. godine mogli legalno da se usele u novu ujedinjenu Nemacku). Dakle, nakon statistike o crkvenoj imovini koju je Treci rajh popisao aktuelnih brojki, nakon toga, više nije bilo - sve do danas. Frerkove brojke, koje je sredinom ovog meseca upravo otkrio u svojoj knjizi, pobrinule su se za veliko "talasanje" javnosti. To je prvi put da neko pruža detaljne informacije o vrednosti sveukupnog crkvenog ovozemaljskog carstva i njenog bogatstva.Tako možemo da saznamo da su se vrednost imovine, finansijskih investicija, nekretnina u crkvenom posedu i diocezama, karitativnim zadužbinama itd., pokazale i kao vrlo lukrativni business.
Sveukupnu crkvenu imovinu (novac, akcije, deonice, zemljište i nekretnine) Frerk je procenio na 981 milijardu maraka. Time su crkve u Nemackoj i definitivno najimucnije firme u Republici.
Od skoro bilion maraka, tvrdi Frerk, jedan dobar deo nalazi se odmah na operativnom finansijskom raspolaganju crkvama. Nekretnine i zemljište u vrednosti od 298 milijardi mogu bez problema da se kapitalizuju, kao i citavih 170 milijardi maraka u gotovom novcu. Za razliku od pomenutog, crkveni objekti, prakticno, nemaju prodajnu cenu jer poseduju samo teorijsku vrednost. Medutim, i ona je fascinantna: ako bi se, recimo, najpoznatija katedrala u Nemackoj ("Dom" u Kelnu), kao muzej predao nekoj zadužbini moglo bi se racunati sa platnim poravnanjem u iznosu od punih 500 miliona maraka.

"Ako vidiš da neko ima bolju košulju od tebe, ipak mu daj i svoju…"

Prema proceni autora obe crkve poseduju, sve u svemu, cak 6,8 milijardi kvadratnih metara zemljišta i korisnih površina što je cak tri puta više nego što imaju gradovi Berlin, Bremen, Hamburg i Minhen zajedno. Samo na zemljištu evangelisticke crkve u ovom trenutku stoje 75.062 zgrade, što na korisnim površinama u gradovima što u selima. Katolici ove brojke nikada nisu izneli van svoja "cetiri" zida. Medutim, poznato je kako funkcioniše njihov biznis sa nekretninama: recimo, zgrada crkvene opštine crkve Sv. Petra u Hamburgu, pretvorena je u biroe koji su do jednog iznajmljeni. Nije ni cudo, ova sedmospratnica nalazi se u glavnoj i najskupljoj trgovinskoj ulici i uglavnom je izdata na korišcenje firmama ali i jednoj poznatoj radio-emisiji. U Hildeshajmu katolicka crkva raspolaže sa najmanje 16 placeva u centru grada. Što se hrišcanske "konkurencije" tice, u berlinskom kvartu Berlin-Mitte, veliki plac i zgrada luksuznog Dorint hotela vlasništvo su jednog Fonda nekretnina koji pripada Evangelistickoj crkvi itd.
Frerk je vrednost sveukupnih crkvenih zgrada i zemljišta procenio na 424 milijarde maraka.
Zanimljivo je da se vlastiti personal: crkveni dušebrižnici i dobra dela, ne pokrivaju iz gore pominjanog fiksnog bogatstva vec, pre svega, iz tekucih izvora prihoda. Citavih 17 milijardi stižu kao siguran godišnji prihod kroz prisilni crkveni porez (ah, ta Sicilija…) i to 9 milijardi za katolike i 8 za evangeliste. Još zanimljivije je da se daljih 19,1 milijardi sufinansiraju iz državnih izvora, delimicno cak kao pomoc a delimicno kao poravnjanje za davnu državnu eksproprijaciju odredenog crkvenog dobra iz 1803. godine kroz dekret tadašnjeg Rajha.
Kroz državni novac su, izmedu ostalog, ekstra placeni i subvencionirani tzv. crkveni dušebrižnici u misijama pri vojsci, policiji, starackim domovima i slicnim socijalnim ustanovama, crkvenim decijim vrticima, crkvenim bibliotekama, konfesionalnim školama i u religijskoj nastavi. U vecem broju nemackih pokrajina rad biskupa i sveštenika dotira se takode iz državne kase, i pored svog pomenutog bogatstva kojim crkve raspolažu. Tako nemacka država, zahvaljujuci privilegovanim subvencijama koje odobrava za dve najvece crkve, godišnje gubi preko 20 milijardi maraka.

Kako posluju hrišcanske banke?
Najveci deo gotovinskog iznosa deponuje se u jednoj od dve hrišcanske banke odnosno 12 njihovih ekspozitura. To su "Katolicka Pax banka" iz Kelna i "Evangelisticko kreditno društvo" iz Kila. (Šta bi rekao guverner NBJ Dinkic kada bi imao posla sa, recimo, "Srpskom pravoslavnom kreditnom bankom"?). Tako se novac nalazi u sigurnim rukama jer pored guvernera nemacke nacionalne banke pomenute finansijske institucije imaju još jednog mocnog cuvara, koji sve budno motri iz nebeskih visina.
Frerk je u svojoj knjizi procenio vrednost uloga u obe crkvene finansijske institucije na ukupno 42 milijarde maraka. Autor takode tvrdi da je finansijsko bogatstvo - uprkos permanentnim žalbama crkvenih mocnika, padu ubiranja iz crkvenog poreza i aktuelnoj recesiji - od 1977. godine uvecano za punih 7,5 milijardi maraka. Medutim, kaže Frerk, i kod ovakve sume u bilansima obe pomenute banke fali još jedna bitna stavka: akcioni depoi i papiri o investicijama obe crkve. Tek sa tim "nevidljivim depoom" cifra se zaokružuje na okruglo 50 milijardi maraka.
Ako ste se vec umorili od iznenadenja, još nismo gotovi. Prema Frerku, u "zapadnim" bankama egzistira još tri puta više crkvenih racuna nego kod "Pax&Co." Banki. Sveukupno crkveno bogatstvo u kešu, procenjuje se, trenutno, na 170 milijardi DEM.
Dalji posao crkve su razvile u turistickoj branši i tzv. turistickim crkvenim grupnim posetama. Godišnji promet samo u ovom poslu Frerk je procenio na pune dve milijarde maraka.
No, svojevrsni biznis crkve su videle u svom ucešcu u medijima, gde su zastupljene sa respektabilnim procentima u najjacim medijskim grupama u zemlji. Poput, recimo "Weltbild" grupe iz Augsburga ili najjacim TV firmama. Tako crkve, svojim ucešcem u izdavackoj delatnosti ostvaruju godišnji promet od najmanje 1,5 milijardi a od crkvene TV branše 68 miliona DEM. Hamburški naucnik procenio je da se najveca vrednost, u stvari, nalazi u brojnim umetnickim delima koja skupljaju prašinu po mnogobrojnim crkvenim muzejima ili trezorima.

Zemaljsko bogatstvo
Finansije i imovina dve najvece crkve u Nemackoj
(u milijardama maraka)

Milan Vuckovic, Minhen

vrh strane

zurück zum Seitenanfang